नारायण गोपालको स्वर र चाँदनी शाहको रचनाको एउटा कालजयी गीत छ एउटा मान्छेको मायाले कति फरक पार्दछ जिन्दगीमा । यसको ब्याख्या जति गरे पनि हुन्छ । यो गीतको भाव जस्तै आज विश्वमा एउटा बाघको अभावले कति फरक पर्दछ पृथ्वीमा भन्ने चर्चा दशकौंदेखि चलिरहेको छ । विश्वमाा लगभग ४ हजार जति बाटे बाघ रहेका छन् ।
इको सिष्टममा बाघ सर्वाधिक महत्वपूर्ण भएकाले यसको संरक्षणमा विश्वव्यापी अभियान चलिरहेको छ र नेपाल विश्वमा बाघ संरक्षण गर्ने थोरै मुलुकमा पर्दछ । तर यही मुलुकमा शनिबार विहान राजमार्गमा एउटा बाघ गाडीको ठक्करले मरेपछि यसको चर्चा बढेको छ ।
पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्जका शनिवार बिहान हेटौँडा पथलैया सडक खण्डमा एउटा झन्डै १० वर्षको पोथी बाघको कारको ठक्करबाट मृत्यु भएको हो । बयस्क बाघको मृत्युले निकै ठूलो क्षति भएको निकुञ्जका सहायक संरक्षण अधिकृत रमेशकुमार यादव बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ “बाघको प्रजनन प्रक्रिया जटिल हुन्छ र आज मृत्यु भएको बाघ बच्चा जन्माउन सक्ने पूर्ण वयस्क उमेरको भएकाले यो ठूलो क्षति हो ।”
विश्वमा दुर्लभ मांसाहारी स्तनधानी प्राणीमध्येको पाटेबाघको सङ्ख्या नेपालमा सन् २०१८ गरिएको पछिल्लो गणनामा २ सय ३५ पाइएको थियो । जसमध्ये पर्सा निकुञ्जमा १८ वटा पाइएका थिए ।
पर्साको पूर्वी भेग पछिल्लो समय प्रजननयोग्य उमेरका बाघको नयाँ वासस्थान क्षेत्रको रूपमा विकास भइरहेको पाइएको विज्ञहरू बताउँछन् । उनीहरूका अनुसार भाले बाघले आहाराको सम्भावनाबीच नयाँनयाँ ठाउँमा आफ्नो वासस्थान पहिचान गर्ने गर्छ । र पोथीलाई त्यहाँ आकर्षित गर्ने एवम् पोथीले समेत बच्चा जन्माउन र हुर्काउन सुरक्षित महसुस गरेमा त्यहाँ स्थायी बसोबासको क्रम सुरु हुन्छ ।
बाघ विज्ञ डा झमकबहादुर कार्कीका अनुसार लामो समय लाग्ने प्रक्रिया भएकाले अब भाले अर्को पोथी खोजेर बच्चा जन्माउने काम निकै ढिलो हुनसक्छ । बच्चा हुर्काउँदै गरेको पोथी भए समेत त्यसको असर ठूलो हुन्छ ।
पृथ्वीमा रहेका थुप्रै प्रजातिका पशुपक्षीहरुको आआफ्नै महत्व रहने भए पनि बाघको विशेष महत्व छ । पृथ्वीको पारिस्थितिक प्रणाली (इको सिस्टम) संचालन, जैविक विविधताको संरक्षण लगायत अन्य थुप्रै कार्य मा योगदान दिई बाताबरण सन्तुलन राख्न मद्दत गरिरहेका छन ।
अहिले मानव अतिक्रमणका कारण बाघ लगायत विश्वबाट धेरै वन्यजन्तु लोप हुने क्रम बढेकाले यसको संरक्षणमा विशेष अभियान नै चलाइएको हो । एउटा वयस्क र प्रजनन समय भएको पोथी बाघको मृत्युले त्यसैकारण धेरै क्षति पुगेको मान्छन् संरक्षणविद्हरु
प्रतिक्रिया राख्नुहोस्